Ô nhiễm môi trường là gì? Nguyên nhân, hậu quả, khắc phục

Ô nhiễm môi trường là vấn đề đáng báo động của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Hệ quả mà ô nhiễm môi trường để lại vô cùng nặng nề, nhiều hệ lụy, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe của con người và vô số loài sinh vật. Vậy ô nhiễm môi trường là gì? Nguyên nhân, hậu quả, khắc phục. Tất cả các vấn đề này sẽ được Vệ Sinh Năm Sao giải đáp trong bài viết dưới đây.

Ô nhiễm môi trường là gì?

Ô nhiễm môi trường (Environmental pollution) là tình trạng môi trường bị nhiễm bẩn nghiêm trọng, gây ra sự thay đổi về thành phần hóa học trong môi trường sống. Điều này gây ra nhiều tác hại đối với sức khỏe của con người và các loài sinh vật khác.

Hiện nay, có 4 loại ô nhiễm môi trường chính là:

• Ô nhiễm môi trường đất: là tình trạng đất bị suy thoái do nồng độ các chất ô nhiễm trong đất cao, cùng với đó là sự thay đổi đột ngột của các môi trường khác.
• Ô nhiễm môi trường nước: hay Water pollution là hiện tượng nguồn nước bị nhiễm bẩn, chứa hàm lượng các chất độc hại cao gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
• Ô nhiễm môi trường không khí: là tình trạng thay đổi các thành phần có trong không khí, chịu tác động lớn từ khói, bụi và các khí lạ thải ra từ quá trình sản xuất. Dấu hiệu nhận biết là biến đổi khí hậu, mùi hôi lạ, bụi nhiều gây mất tầm nhìn,…
• Ô nhiễm tiếng ồn: hay Noise pollution hoặc noise disturbance là hiện tượng tiếng ồn quá lớn, vượt khỏi ngưỡng chịu đựng của con người và động vật, gây khó chịu. Loại ô nhiễm này xuất hiện ở hầu hết các thành phố lớn, nguyên nhân chủ yếu là tiếng còi xe, giao thông,…

Dấu hiệu nhận biết ô nhiễm môi trường

Làm cách nào để nhận biết môi trường có bị ô nhiễm hay không? Ô nhiễm môi trường là một quá trình gây ra nhiều hiện tượng quanh cuộc sống chúng ta, một trong số những hiện tượng dễ nhận biết nhất là:

• Nguồn nước ở các sông, hồ, ao, suối bị nhiễm bẩn, dẫn đến sự cạn kiệt về nguồn nước sạch.
• Không khí bị ô nhiệm nặng bởi khói, bụi từ sản xuất và phương tiện sống hàng ngày.
• Trái đất nóng dần lên, băng ở cực nam và cực bắc bắt đầu tan kiến lượng nước dâng cao.
• Khi hậu thay đổi thất thường và khắc nghiệt hơn.
• Thiên tai như lũ lụt, sóng thần, hạn hán, mưa đá, bảo tuyết,… diễn ra với tần suất cao hơn.
• Đất nhiễm mặn, bạc màu dẫn đến năng xuất cây trồng ngày càng thấp.
• Xuất hiện nhiềm loại bệnh mới, nguy hiểm, khó điều trị hơn.

Những hiện tượng trên đang báo hiệu rằng việc ô nhiễm môi trường đã tác động quá nhiều và làm mất hệ cân bằng sinh thái.

Các nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường

Ô nhiễm môi trường xuất phát từ 2 nhóm tác nhân chính sau đây:

Do con người

Các chất thải ra môi trường đều được sản sinh từ hoạt động sản xuất, sinh hoạt hằng ngày của con người. Cụ thể như:

• Chất thải sinh hoạt của cá nhân đến các cơ sở kinh doanh dịch vụ như nhà hàng, khách sạn, quán ăn,…
• Chất thải nông nghiệp từ hoạt động chăn nuôi, trồng trọt như thuốc trừ sâu, phân bón, hóa chất, thức ăn thừa, phân động vật,…
• Chất thải y tế từ các phòng thí nghiệm, phẫu thuật,…
• Chất thải công nghiệp đến từ các cơ sở sản xuất, kinh doanh như nhà máy, xí nghiệp,…
• Chất thải phát sinh từ các phương tiện giao thông: khói, bụi,…
• Chất thải phát sinh từ các nguyên liệu hóa thạch trong quá trình đun nấu.

Do các yếu tố tự nhiên

Ngoài những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đến từ các hoạt động của con người, thì không thể không nhắc đến các nguyên nhân xuất phát từ yếu tố tự nhiên như:

• Sạt lở đất, núi lửa phun trào, phát xạ mặt trường với cường độ lớn, muối khoáng trong nước có nồng độ quá cao,…đều là những hiện tượng tự nhiên gây ô nhiễm môi trường.
• Xác động vật, thực vật bị phân hủy thành chất hữu cơ làm ô nhiễm nước mặt, ô nhiễm mạch nước ngầm, ô nhiễm bầu không khí.
• Thiên tai, lũ lụt, mưa bão,…khiến chất lượng môi trường bị giảm sút, mất kiểm soát.

Hậu quả của ô nhiễm môi trường

Ô nhiễm môi trường gây ra nhiều hậu quả nặng nề cho hệ sinh thái cũng như sức khỏe của con người:

Ô nhiễm môi trường không khí

Ô nhiễm môi trường không khí đe dọa đến sự sống của nhiều loài sinh vật, trong đó có cả con người chúng ta. Không khí “bẩn” là nguyên nhân chính gây ra các bệnh về hô hấp và tim mạch.

Yếu tố gây ô nhiễm không khí nguy hiểm nhất phải kể đến đó là bụi mịn. Bởi nó không chỉ có kích thước khá nhỏ mà còn tồn tại lâu trong không khí và phát tán đi rất xa. Khi xâm nhập sâu vào cơ thể, đặc biệt là phổi, máu sẽ gây nên các bệnh về hô hấp, vô sinh.

Ô nhiễm không khí cũng làm nguy cơ mắc rối loạn nhịp tim tăng cao, đặc biệt nguy hiểm với người cao tuổi, người bị bệnh tim, phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 15 tuổi vì sẽ dẫn đến đau tim. Ngoài ra, sóng nhiệt hay tiếng ồn cũng khiến tai bị tổn thương, gây stress, đau đầu, dễ căng thẳng thần kinh,…

Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu khiến nhiệt độ không khí tăng giảm bất thường, nhiệt độ không khí quá cao gây sốc nhiệt, đột quỵ, thậm chí là tử vong

Ô nhiễm môi trường nước

Sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm trong một thời gian dài làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường ruột, da liễu, các bệnh truyền nhiễm như tiêu chảy, tả, bại liệt, thương hàn,…

Nguồn nước ô nhiễm có chứa nhiều kim loại nặng độc hại là nguyên nhân gây ra các bệnh hiểm nghèo như đột biến, ung thư.

Ô nhiễm môi trường đất

Môi trường đất bị ô nhiễm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các loại cây trồng. Thông qua việc tiêu thụ thức ăn, các chất ô nhiễm trong đất sẽ xâm nhập vào trong cơ thể con người, từ đó dẫn đến các bệnh nguy hiểm như: ung thư, bạch cầu, nhiễm độc gan,…Đối với trẻ em, khi tiếp xúc với môi trường đất sẽ dễ bị dị tật bẩm sinh, rối loạn hô hấp và một số bệnh ngoài da khác.

Ô nhiễm khác

Tùy vào mức độ và loại môi trường bị ô nhiễm mà sẽ tương ứng với những hậu quả tiêu cực khác nhau, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con người và sinh vật, đến môi trường sống và đến nền kinh tế-xã hội của đất nước.

Biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường hiện nay

Ô nhiễm môi trường là một bài toán vô cùng khó khăn và để giải quyết được bài toán này chúng ta cần phải:

• Trồng nhiều cây xanh để lọc không khí, cải thiện ô nhiễm không khí.
• Vứt rác đúng nơi quy định, không vứt bừa bãi.
• Phân loại rác trước khi xả thải.
• Tiết kiệm điện, tiết kiệm nước sạch.
• Hướng đến nông nghiệp xanh bằng cách sử dụng phân bón sinh học hoặc tự ủ phân.
• Sử dụng các sản phẩm tái chế.
• Tận dụng các nguồn năng lượng tự nhiên như: gió, nước, ánh sáng mặt trời.
• Thực hiện các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường một cách nghiêm túc.

Thực trạng ô nhiễm môi trường ở Việt Nam hiện nay

Thực trạng ô nhiễm môi trường ở Việt Nam hiện nay đang ở mức báo động cao. Nguyên nhân chủ yếu đến từ sự phát triển nhanh chóng và đột ngột của công nghiệp hòa, đô thị hóa, cùng với đó là sự gia tăng dân số đều theo mỗi năm. Tạo nên áp lực lớn đến môi trường sống.

Theo thống kê, hiện nay có đến 60% khu công nghiệp trên cả nước chưa được trang bị hệ thống xử lý nước thải. Chất thải rắn ở các khu đô thị lớn được thu gon đúng cách chỉ chiếm khoảng 60-70%. Lượng nước thải sinh hoạt hàng ngày quá lớn, kèm theo đó là cơ sở hạ tầng thoát và xử lý nước chưa đáp ứng nhu cầu. Từ đó dẫn đến sự ô nhiệm nặng ở các con sông, suối, ao hồ tự nhiên.

Phương tiện di chuyển chính tại nước ta là xe máy, vì vậy không thể tránh khỏi tình trạng lượng khí thải ra môi trường ngày càng nhiều.